Door het constant afgaan van het luchtalarm, sloot het hoofdkantoor uiteindelijk toch de deuren voor een aantal dagen. Na de heropening kwamen veel spaarders geld opnemen. De latere directeur Verhage herinnerde zich dat veel mensen hun spaargeld alleen maar even hoefden te zien, waarna ze het weer terugstortten. De inleg bleef, in verhouding tot andere stedelijke banken, redelijk op peil.

Op 16 mei 1940 kwam de Haagse bank voor het eerst in aanraking met de bezetter. Er kwam een Hauptmann langs, die de leiding verzekerde zich niet te zullen bemoeien met het beleid van de bank. Aan het einde van het eerste oorlogsjaar keerde de rust enigszins terug, waarna er een stroom geld naar de spaarbank op gang kwam.

Oorlog in eigen huis

Ondanks de aanzwellende tegoeden, leidde de oorlog wel tot problemen bij de bank. De leiding vroeg zich bijvoorbeeld af welke houding zij moest aannemen tegenover werknemers die lid waren van de NSB. In de NSB-krant Volk en Vaderland van 23 januari 1941 werd procuratiehouder Tjepkema beschuldigd van uitlatingen tegen de NSB, wat tot een incident leidde. Hij zou bij het personeel bekendstaan om zijn uitgesproken anti-nationaalsocialisme. De directie hield zijn werknemer echter de hand boven het hoofd, hoewel hij zich niet bepaald op de vlakte hield. Zo zou hij hebben gezegd dat de in het gebouw aanwezige koevoeten en breekijzers uitermate geschikt waarom om NSB-ers de hersens mee in te slaan. Een vrouwelijke klant had hij laten wachten omdat ze lid was van de NSB.

Bij Tjepkema's aanstelling als procuratiehouder stond in Volk en Vaderland dat de bankdirectie de tekenen van de nieuwe tijd blijkbaar niet wilde verstaan. Het artikel sloot af met: ‘Laten we het thans bij deze waarschuwing laten’. Daar schrok het bestuur toch wel van. Tjepkema moest ontslag nemen als procuratiehouder, om pas na de bevrijding weer in die functie te worden hersteld. Wel bleef hij tijdens de oorlog gewoon in dienst. Het zal een poging van de bank zijn geweest om erger te voorkomen, want Volk en Vaderland heeft nooit meer een woord aan de kwestie besteed.

Vrouwen aan het werk

Deze geschiedenis had wel een emanciperende keerzijde. Door het tekort aan personeel werden voor het eerst vrouwen in dienst genomen. Al op 15 februari 1941 werd de 19-jarige ‘mejuffrouw’ A.A. Zweerus in dienst genomen voor eenvoudig kantoorwerk. Al na een paar maanden kreeg ze opslag en twee vrouwelijke medewerkers aan haar zijde. Niet minder dan 123 jaar was de Nutsspaarbank een mannenbolwerk geweest, met als enige vrouw over de vloer een werkster – zonder een officieel dienstverband. Door de oorlog kwam er een gedwongen einde aan die eenzijdige seksegerichtheid. Vrouwen begonnen een serieuze plek in te nemen bij het werk voor de bank. De vraag rees of het niet eens tijd werd om ook vrouwelijke bestuurders aan te stellen. Er verscheen een officieel rapport over, maar verandering bleef uit. Het zou nog ruim vijfendertig jaar duren voordat de eerste vrouw toetrad tot het bestuur.

Problemen voor het bestuur

Het bestuur zelf kwam ook in de problemen door de evacuatie. In oktober 1944 woonden veel bestuurders buiten de stad. Hierdoor konden vaak geen beslissingen genomen worden omdat het vereiste aantal aanwezigen bij een stemming niet werd gehaald. Door het gebrek aan bestuurders kwam ook de verslaglegging vrijwel stil te liggen. De notulen uit de laatste twee oorlogsjaren zijn kort en niemand liet nog het achterste van zijn tong zien. Zo werd in 1943 wel vermeld dat de klerk-bode Cees Schüngel gevangen was genomen, maar op papier ontbrak de reden daarvoor. Hij werkte op het bijkantoor in Loosduinen. In zijn omgeving gaf hij leiding aan een groep verzetsstrijders. Later dat jaar kwam Schüngel overigens weer vrij.

Hongerwinter

De laatste oorlogswinter vormde een aanslag op de bank. De kantoren waren minder lang open en het personeel werkte korter. Dat moest ook wel, want het ontbrak aan de brandstof voor verlichting en verwarming. Het personeel kwam niet meer uit met zijn loon door de schaarste aan voedsel en de explosief gestegen prijzen. Het bestuur besloot daarom eind 1944 het personeel een extra uitkering te geven. Begin 1945 was vrijwel de helft van het personeel afwezig, door ziekte of anderszins. Degenen die wel bleven komen, kregen een werkpremie - elke gewerkte maand opnieuw.